Làm thế nào để có một sự nghiệp thành công?

Qua việc nghiên cứu con đường phát triển sự nghiệp của những người thành công trong các lĩnh vực khác nhau, tôi đúc kết được một số điểm chung mà chúng ta có thể học hỏi từ họ.

Những đúc kết này được tôi rút ra bằng cách trả lời liên tiếp những câu hỏi "How" (làm thế nào) để biết được cách mà những người thành công lựa chọn con đường phát triển sự nghiệp của mình.

1, Một sự nghiệp thành công là gì?

Thông thường, khi đánh giá về một sự nghiệp thành công, chúng ta thường lấy yếu tố quyền lực và tiền bạc mà người đó có ra để so sánh. Điều này không sai, nhưng chưa đủ. Theo tôi, một sự nghiệp thành công là một sự nghiệp mà chúng ta đạt được 2 tiêu chí:

1. Tạo ra được giá trị cho xã hội và được xã hội công nhận (tạo sức ảnh hưởng, giải quyết vấn đề,...)

2. Thỏa mãn được những mong muốn của cá nhân (tiền bạc, sở thích, cơ hội phát triển kỹ năng,...)

Trên thực tế, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng đa số những người thành công đều là những người mang tới nhiều giá trị hoặc là tạo ra một sự ảnh hương sâu sắc đối với xã hội.

2, Làm thế nào để có một sự nghiệp thành công?

Có một sự thật không thể bàn cãi đó là những người thành công đều là những người sở hữu bộ kỹ năng thượng thừa trong lĩnh vực của họ. Hãy cùng điểm qua một vài ví dụ:

• Bill Gates (Microsoft), Sundar Pichai (Google), Elon Musk (Tesla & Space X),... là những chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ.

• Warren Buffett, Charlie Munger, Ray Dalio,... là những chuyên gia trong lĩnh vực luật và tài chính.

• Những tỷ phú hàng đầu Việt Nam như Phạm Nhật Vượng (Vin Group), Lê Viết Lam (Sun Group),... là những chuyên gia trong kinh doanh, quản lý nhân sự và là những người hiểu rõ nhất về cách nền kinh tế Việt Nam vận hành.

Do vậy, để có một sự nghiệp thành công, chúng ta cần phải trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó.

Thực tế mà nói, chúng ta không cần phải là một trong những chuyên gia top đầu. Chỉ cần là một chuyên gia ở mức trung bình của ngành và biết cách sử dụng lão luyện bộ kỹ năng mà lĩnh vực của chúng ta yêu cầu là đã đủ tạo ra giá trị (tương đối lớn) cho xã hội rồi.

Và tất nhiên, nếu chúng ta luôn có tham vọng dẫn đầu, luôn cố gắng xử lý những vấn đề nhức nhối nhất của xã hội và tạo ra thật nhiều giá trị thì phần thưởng mà xã hội dành cho chúng ta cũng sẽ càng lớn.

Những người thành công nhất thế giới là những người tạo ra nhiều giá trị và sức ảnh hưởng nhất cho xã hội.

3, Làm thế nào để trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực?

Như vậy, chúng ta đã biết rằng, để có một sự nghiệp thành công thì chúng ta phải trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó. Vậy làm thế nào để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình?

Hãy cùng tiếp tục mổ xẻ những hình mẫu thành công nhất:

• Bill Gates lập trình máy tính khi mới 13 tuổi và trong suốt quãng thời gian xây dựng Microsoft, ông luôn trau dồi những xu hướng công nghệ mới nhất liên quan đến hệ điều hành Windows và các phần mềm trong hệ sinh thái sản phẩm của mình.

• Warren Buffett bắt đầu đầu tư từ khi ông mới 11 tuổi và đến hiện tại (2024) khi ông đã 93 tuổi, ông vẫn luôn hàng ngày đọc sách và trau dồi những kiến thức bổ trợ cho phương pháp đầu tư của mình.

• Elon Musk luôn sốt sắng lao vào học hỏi những kiến thức khó nhằn nhất về chế tạo ô tô cho đến tên lửa và tàu vũ trụ từ sách vở, đồng nghiệp, các giáo sư đầu ngành... trong suốt quãng thời gian học tập, khởi nghiệp và điều hành những doanh nghiệp công nghệ của ông.

• Cristiano Ronaldo không ngẫu nhiên trở thành một cầu thủ hàng đầu thế giới, anh tập luyện không ngừng nghỉ hàng ngày với những chế độ đặc biệt khắc nghiệt trong suốt 30 năm sự nghiệp.

• Những "soái Đông Âu" ở Việt Nam bắt đầu kinh doanh từ khi họ là những cô cậu sinh viên 20 tuổi ở Ukraine, Liên Xô, Đông Đức... và cho đến hiện tại khi họ đã là những tài phiệt sửng sỏ hàng đầu Việt Nam, họ vẫn luôn tìm ra những hướng kinh doanh mới cho các doanh nghiệp của mình.

Chúng ta có thể thấy điểm chung ở những người này là họ trở nên thành công trong lĩnh vực của mình bằng việc dành rất nhiều thời gian, công sức để lăn lộn học hỏi và phát triển bản thân. Chính nhờ sự kiên trì này mà họ hội tụ đủ 3 yếu tố cấu thành nên một chuyên gia: kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm.

Nghiên cứu của nhà tâm lý học Anders Ericsson phát hiện ra rằng những nhạc sĩ violin tài năng đã phải luyện tập trung bình 10,000 giờ trước khi đạt đến trình độ chuyên nghiệp.

Như vậy, cách duy nhất để trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực là phải dành nhiều thời gian, công sức và sự kiên trì để học hỏi, trau dồi và rèn luyện các kỹ năng mà lĩnh vực đó yêu cầu.

Tất nhiên, bên cạnh đó chúng ta không thể không nói đến 2 yếu tố tạo nên sự khác biệt cho những người có thành công đặc biệt đó là tài năng bẩm sinh và sự may mắn. Tuy vậy, tôi cho rằng đó chỉ là 2 yếu tố đòn bẩy để một cá nhân có thể gặt hái được thành công nhanh hơn mà thôi. Điều quan trọng nhất vẫn là phải kiên trì và bỏ công sức ra để tôi rèn bản thân mình.

"I never knew an early-rising, hard-working, prudent man, careful of his earnings and strictly honest, who complained of hard luck." - Joseph Addison

Tạm dịch: "Tôi chưa bao giờ trông thấy một người dậy sớm chăm chỉ, thận trọng, thành thật nào phàn nàn số mình không tốt."

4, Làm thế nào để kiên trì và giữ được động lực rèn luyện trong một thời gian dài?

Chắc hẳn đã có thời điểm trong cuộc đời, bạn phải dừng lại những hành trình của mình vì bản thân đã quá mệt mỏi và không còn động lực để đi tiếp. Động lực là một yếu tố vô cùng quan trọng để giúp cho chúng ta vượt qua những trở ngại và tiến đến đích đến cuối cùng.

Trong hành trình tôi rèn bản thân để trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực, sẽ có những lúc chúng ta gặp phải các trở ngại ngăn cản chúng ta đi tiếp. Những trở ngại này sẽ làm chúng ta nản chí, mất năng lượng và thậm chí là hoài nghi về sự lựa chọn của chính mình. Chỉ có việc xác định mục tiêu rõ ràng kèm với mong muốn mãnh liệt gặt hái được mục tiêu mà bản thân đã đề ra mới tạo nên động lực để chúng ta bước tiếp qua những giai đoạn khó khăn như vậy.

Bất kỳ người thành công nào cũng đều đã trải qua những thời điểm khó khăn. Và thực tế mà nói, có lẽ họ còn trải qua số lần thất bại cũng như là chịu đựng đau thương nhiều hơn bất cứ ai. Tuy vậy, khi xem xét những con người đó, chúng ta có thể thấy một điểm chung rằng rất nhiều người có sự nghiệp thành công vẫn tiếp tục làm việc ngay cả khi họ đã có một sự nghiệp thành công, giàu có và tuổi cao:

• Warren Buffett vẫn đọc báo cáo tài chính và săn tìm những thương vụ đầu tư hàng ngày (một công việc tốn rất nhiều chất xám) dù ông đã là một tỷ phú, đã ở một độ tuổi thập tử nhất sinh và đã trải qua rất nhiều những vụ kiện tụng, tranh đấu về quyền sở hữu ở các doanh nghiệp ông đầu tư.

• Bill Gates vẫn tham gia họp cùng ban lãnh đạo Microsoft hàng tuần và cùng họ đưa ra những chiến lược phát triển cho tập đoàn này mặc dù ông dường như đã có tất cả. Thậm chí, ông còn thực hiện những dự án từ thiện và lao vào trực tiếp tham gia dù biết rằng sẽ đặt mình vào những tình huống khắc khổ và nguy hiểm với bản thân.

• Gần gũi hơn, ở Việt Nam có rất nhiều người có sự nghiệp thành công vẫn làm việc hàng ngày mặc dù họ đã có dư dả về tài chính và đã cao tuổi như bác Mai Kiều Liên (Vinamilk), Trần Đình Long (Hòa Phát), Nguyễn Thị Mai Thanh (REE),... và tất cả những người họ đã đều trải qua giai đoạn xây dựng sự nghiệp không thể khó khăn hơn ở một đất nước vừa mới lập lại hòa bình được nửa thế kỷ và nằm trong một thời gian dài bị cấm vận kinh tế.

Vậy điều gì khiến họ giữ được động lực làm việc như vậy? - Đó là vì họ thực sự yêu thích công việc họ làm hàng ngày. Họ hạnh phúc và cảm thấy bản thân có ý nghĩa khi được làm việc chứ không phải là một điều gì đó mà họ bị bắt buộc phải làm. Nó vượt xa khỏi những giá trị về mặt tài chính mà những công việc của họ có thể đem lại.

Từ đó chúng ta có thể rút ra rằng, để giữ được sự nhiệt huyết và động lực lăn lộn phát triển trong một lĩnh vực, lĩnh vực đó phải là lĩnh vực mà chúng ta thực sự yêu thích. Chỉ có yêu thích mới giúp cho chúng ta có động lực để dành phần lớn thời gian với nó và vượt được qua những khoảnh khắc khó khăn.

Bottom lines

Tổng hợp lại, để có một sự nghiệp thành công, chúng ta phải:

1. Tìm ra được một lĩnh vực mà bản thân thực sự yêu thích

2. Tận dụng niềm yêu thích công việc để tạo ra động lực cho sự kiên trì phát triển bản thân trong lĩnh vực đó

3. Dành đủ thời gian để trở nên lão luyện các kỹ năng trong lĩnh vực của mình (tức là trở thành chuyên gia), thành công sẽ tự đến

Hi vọng với góc nhìn của bài viết này, chúng ta sẽ có những quyết định đúng đắn trong việc lựa chọn lĩnh vực để phát triển sự nghiệp của mình.

*Trong giới hạn của bài viết, tôi chỉ đề cập đến một số ví dụ là những người có sự nghiệp thành công nổi bật và vượt trội so với phần đông của xã hội. Tuy vậy, tôi cũng đã quan sát nhiều người có sự nghiệp thành công ở mức trung bình gần gũi với tôi hơn và kết quả là họ cũng đều có những đặc điểm chung mà tôi đã nêu trong bài viết. Bạn cũng hãy quan sát những người mà bạn cho là thành công ở xung quanh mình để suy ngẫm và rút tỉa ra được những điều mà bạn có thể học từ họ và áp dụng cho chính bản thân mình nhé!

Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của tôi!

Kim,

09/05/2024